Ndinaya
Ndị eziokwu ọha, dị ka sociology na anthropology si kwuo, bụ echiche echiche ndị a na -achị maka akparamagwa mmadụ nke sitere na ọha mmadụ na nke dị na mpụga nke mmadụ, na -amanye mmanye na mkpokọta. Mgbe ahụ, ọ bụ akparamagwa na echiche ndị obodo na -etinye n'iwu.
Ọ bụ onye French sociologist Émile Durkheim chepụtara echiche a na 1895, na na -eche ụdị mgbanwe nke ime nke isiokwu ọ bụla, na -amanye ya inwe mmetụta, iche echiche na ime ihe n'ụzọ ụfọdụ, ya na obodo.
Otu isiokwu nwere ike, na -emegide iwu mkpokọta a, si otú a na -ewusi ime ya na ịdị n'otu ya ike, dịka ndị na -ese ihe na -eme. Agbanyeghị, nkwụsịtụ na eziokwu mmekọrịta mmadụ na ibe ya nwere ike inwe nsonaazụ megide ha, dịka mmachi nke ndị ọzọ ma ọ bụ, dabere na ọha mmadụ na eziokwu, enweghị nkwenye na ntaramahụhụ.
Ụdị eziokwu mmadụ
Enwere ike ikewapụta eziokwu gbasara mmadụ dịka ụzọ atọ si dị:
- Ọdịdị. Ndị na -ahazi ọha mmadụ ma nye iwu ka ndị mmadụ tinye aka na gburugburu ha dị iche iche.
- Ụlọ ọrụ. Eziokwu mmekọrịta mmadụ na -adị n'ime ọha mmadụ na nke ahụ bụ akụkụ amata nke ndụ n'ime ya.
- Ụdị echiche. Ha na -erubere usoro na usoro adịgboroja ma ọ bụ obere, ma ọ bụ na -enweta ike ma ọ bụ obere ike dị ka oge obodo si dị, ma na -akwagide ọha mmadụ ka ha nwee ụdị isiokwu n'okpuru ihe.
Ndị otu obodo niile maara eziokwu ndị a mgbe niile, na -ekerịta ma ọ bụ na ha anaghị etinye ya, ha na -edobe onwe ha maka ha, maka ma ọ bụ megide, na -ekwuteghị ya na mbụ n'ụzọ ọ bụla. N'ụzọ dị otu a, a na -enyeghachi usoro a azụ: ihe omume mmekọrịta mmadụ na -emetụta ndị mmadụ na ndị mmadụ na -ewepụta ma na -edobe ọnọdụ mmekọrịta mmadụ na ibe ya..
N'ikpeazụ, site n'otu echiche, akụkụ niile nke mmadụ ịnọ n'okpuru onwe ya: asụsụ, okpukperechi, omume ọma, omenala, bụ eziokwu gbasara ọha nke na -enye onye ahụ ihe nke obodo.
Hụkwa: Ọmụmaatụ nke ụkpụrụ mmekọrịta mmadụ na ibe ya
Ihe atụ nke eziokwu ọha
- A kụrụ aka mgbe arụchara ọrụ. A nabatara ma kwalite akparamàgwà mmadụ mgbe omume nke ụdị ụfọdụ bụ kụrụ aka mkpokọta, ọ bụkwa ihe atụ zuru oke ma dị mfe nke eziokwu ọha. Ndị bịara ya ga -ama mgbe ha ga -akụ aka na otu ha ga -esi, na -enweghị onye kọwaara ha ya ugbu aìgwè mmadụ ahụ bupụrụ ya. N'aka nke ọzọ, ịghara ịkụ aka, a ga -ewere ya dị ka ngosi nke nlelị maka omume ahụ.
- Ịgafe nke ndị Katọlik. N'etiti ndị ụka Katọlik, obe bụ akụkụ amụrụ ma tinyekwa n'ọrụ, nke na -abụghị naanị na -eme na njedebe Mass ma ọ bụ oge ụkọchukwu parish na -egosi, kamakwa ọ na -ewere ọnọdụ n'oge dị mkpa na ndụ kwa ụbọchị: n'ihu akụkọ ọjọọ, dị ka ngosipụta nke nchebe pụọ na nnukwu ihe omume, wdg. Ọ dịghị onye kwesịrị ịgwa ha mgbe ha ga -eme ya, ọ bụ naanị akụkụ nke mmetụta mmụta.
- Ịhụ mba n'anya. Ọtụtụ ndị obodo na -akwalite ịnụ ọkụ n'obi ịhụ mba n'anya, nraranye maka akara ịhụ mba n'anya, na akparamagwa ịhụ mba n'anya ndị ọzọ na -anabata usoro echiche dị n'okpuru nke nlelị onwe onye. Akụkụ abụọ a, chauvinism (ịhụnanya gabigara ókè maka mba) ma ọ bụ malinchismo (nlelị maka ihe niile nke mba) bụ eziokwu ọha..
- Ntuli aka. Usoro ntuli aka bụ ihe gbasara mmekọrịta mmadụ na ibe ya maka ndụ mba dị iche iche, ọ bụ ya mere gọọmentị ji tinye ha n'ọrụ dị ka ihe dị mkpa nke itinye aka na ndọrọ ndọrọ ọchịchị, na -abụkarị iwu.. Ịghara isonye na ha nwere ike, ọ bụrụgodi na ọ naghị ebu mmachi iwu, ndị ọzọ ga -anabata ya.
- Ihe ngosi ma ọ bụ ngagharị iwe. Ụdị ọzọ nke ụmụ amaala a haziri ahazi bụ ngagharị iwe, nke ha na -esitekarị n'echiche nke obere mmadụ ma ọ bụ otu wee bilie ịchịkọta ma mee ka echiche nke ọha mmadụ sie ike, mgbe ụfọdụ na -akwanye ha ime ihe akpachapụghị anya (ịtụ ndị uwe ojii okwute), na -ekpughere onwe ha na mmegide ma ọ bụ ọbụna imebi iwu (dịka ịpụnara mmadụ ihe).
- Agha na agha. Otu ihe dị mkpa gbasara mmekọrịta mmadụ na akụkọ ihe mere eme nke mmadụ bụ agha na esemokwu, ọ dị mwute ikwu. Ọnọdụ ime ihe ike ndị a na -agafe agafe na -agbanwe ngwa ọrụ mmekọrịta ọha na eze, nke iwu yana nke ndọrọ ndọrọ ọchịchị nke mba dị iche iche na -amanye ndị mmadụ ịkpa agwa n'ụzọ ụfọdụ.: agha na mgbochi, dị ka ndị agha, ma ọ bụ ọgba aghara na ịchọ ọdịmma onwe onye naanị, dịka ọ dị n'ihe gbasara ndị mmadụ tọrọ atọ na mpaghara esemokwu.
- Inwe iko. Mgbanwe mgbanwe nke ọchịchị bụ ọnọdụ dịpụrụ adịpụ nye ndị mmadụ n'otu n'otu na -ebute mmetụta ụfọdụ, dịka ọmụmaatụ, ọ joyụ na ahụ efe mgbe a kwaturu onye ọchịchị aka ike, nwee olileanya na ọ ga -abịa n'ike nke otu ndị na -eme mgbanwe, ma ọ bụ nke ịda mba na ụjọ mgbe gọọmentị achọghị.
- Ime ihe ike n'obodo ukwu. N'ọtụtụ mba nwere oke mpụ ime ihe ike, dịka Mexico, Venezuela, Colombia, wdg. ọnụ ọgụgụ dị elu nke ọrụ mpụ bụ eziokwu ọha, ebe ọ bụ na -agbanwe ụzọ ndị mmadụ si eche, na -eche ma na -eme ihe, na -akwanyekarị ha n'ọnọdụ ndị siri ike ma na -enye ohere ka ndị omekome ma ọ bụ omume nke ime ihe ike nha anya nke ha jụrụ..
- Nsogbu akụ na ụba. Ihe kpatara nsogbu akụ na ụba, nke na -agbanwe n'ụzọ dị ukwuu ka ndị mmadụ si emekọrịta azụmahịa, bụ ihe gbasara mmekọrịta mmadụ na ibe ya mmetụta miri emi na mmetụta mmụọ (iwepụta nkụda mmụọ, nkụda mmụọ, iwe), echiche (ịchọ onye ikpe mara, ịkpa oke agbụrụ na -ebilite) na ime ihe (ịtụ vootu maka ndị ndọrọndọrọ ọchịchị, na -eri obere ihe, wdg) nke ndị mmadụ metụtara.
- The iyi ọha egwu. Omume nke mkpụrụ ndụ ndị na-eyi ọha egwu na obodo a haziri ahazi nwere mmetụta dị egwu, nke anyị hụrụ na Europe na mbido narị afọ nke 21: mbilite n'ọnwụ nke mba aka nri, egwu na nlelị maka ndị mba ọzọ, Islamophobia, na nkenke, mmetụta dị iche iche a na -amanye onye ọ bụla site na ọ bụghị naanị ime ihe ike nke ndị na -eme ihe ike, kamakwa n'okwu mgbasa ozi niile gbara gburugburu.
- Ọ nwere ike ijere gị ozi: Ihe Nlereanya nke Social Phenomena
