Abụọ ogige kemịkal dị ka ihe mejupụtara kemịkalụ mejupụtara molekul, ihe ndị a na -emekwa nke atọm. Atọm ka dị n'otu site na nguzobe nke akpọrọ ihe njikọ kemịkal.
Ndị njikọ nke kemịkal abụghị otu: n'ụzọ bụ isi, ha dabere na njirimara elektrọnị nke atọm metụtara. E nwere ụdị njikọ abụọ a na -ahụkarị: njikọ ionic na nke covalent agbụ.
Dịka, agbụ covalent bụ ndị ahụ jikọta atọm ndị na-abụghị ọla. Ọ na -eme na atọm nke ihe ndị a nwere ọtụtụ elektrọn n'ime mpekere ha dị elu ma nwee ọchịchọ ijigide ma ọ bụ nweta electrons, kama ịhapụ ha.
Ọ bụ ya mere ụzọ nke ndị a bekee ma ọ bụ chemical ogigeicos nweta nkwụsi ike bụ site na ịkekọrịta otu elektrọn, uọ bụghị site na atọm ọ bụla. N'ụzọ dị otu a, ụzọ elektrọn na -ekerịta na -adịkarị maka atọ abụọ ma n'otu oge ahụ na -ejikọ ha ọnụ. N'ime gas ndị ama ama, dịka ọmụmaatụ, nke a na -eme. Ọzọkwa na halogen ọcha.
Mgbe njikọta covalent pụtara n'etiti ihe dị iche iche nke electronegativity, dị ka n'etiti hydrogen na carbon, a na -emepụta njikọ apolar covalent. Nke a na -eme, dịka ọmụmaatụ, na hydrocarbons.
N'otu aka ahụ, ụmụ irighiri ihe homonuclear (nke mejupụtara otu atọm) na -etolite mgbe niile agbụ apolar. Mana ọ bụrụ na njikọ ahụ na -eme n'etiti ihe dị iche iche nke elektrọniki, a na -emepụta njupụta elektrọn dị elu n'otu atọ karịa nke ọzọ, n'ihi nke a, a na -akpụpụta otu ogwe osisi.
Ihe nke atọ nwere ike ime bụ na atọm abụọ na -ekerịta otu ụzọ elektrọn, mana na naanị otu atọ n'ime ha na -enye electrons ndị a. N'okwu ahụ anyị na -ekwu maka ya dative ma ọ bụ ịhazi njikọ covalent.
Maka a njikọ dative ị ga -achọ mmewere nwere ụzọ elektrọn efu (dị ka nitrogen) yana ihe ọzọ nke na -enweghị ọkụ eletrik (dị ka hydrogen). Ọ dịkwa mkpa na onye nwere ụzọ elektrọnikọnụ bụ elektrọnụ nke ọma ka ọ ghara ifufu electrons ịkekọrịta. Ọnọdụ a na -eme, dịka ọmụmaatụ, na amonia (NH4+).
Ndị ihe nwere ogige covalent nwere ike ime na ọnọdụ okwu ọ bụla (siri ike, mmiri mmiri ma ọ bụ gas), yana n'ozuzu ya ha bụ ndị na -eduzi ogbenye ọkụ na ọkụ eletrik.
Ha na -egosikarị isi ihe na -agbaze agbaze na ihe esi esi na na -abụkarị ihe a na -agbaze na ihe mgbaze pola, dị ka benzene ma ọ bụ carbon tetrachloride, mana enweghị solubility na mmiri. Ha kwụ chịm.
Enwere ike inye ọtụtụ ihe atụ nke ogige ma ọ bụ ihe nwere agbụ covalent:
- Fluorine
- Bromine
- Ayodiin
- Chlorine
- Oxygen
- Mmiri
- Carbon dioxide
- Amonia
- Methane
- Propane
- Silica
- Ọla diamond
- Graphite
- Quartz
- Ọbara glucose
- Paraffin
- Dizel
- Nitrogen ihe
- Helium
- Freon
