Enyemaka (na njirimara ha)

Site enyemaka ihe niile na -esi na mbara dị larịị ama ama, na -agbanwe ya n'ogo elu. N'elu ụwa, nke bụchala ntakịrị n'ime eriri ụwa (ebe ọ bụ na ihe ka ọtụtụ n'ime ụwa mejupụtara mmiri) na -enyekwa usoro adịghị mma nke ukwuu.

Geography anụ ahụ na geomorphology bụ ọzụzụ sayensị nke bụ akụkụ nke ọdịdị ala, sayensị nke ụwa, nhazi anụ ahụ ya na ihe ndị metụtara ya. N'aka nke ọzọ, nhazi ụwa abụghị ihe kwụ ọtọ: ọ na -eme mgbanwe na -ewere ọnọdụ n'ụzọ dị nwayọ.

Usoro ihe ọmụmụ ala nwere ike ịbụ ihe sitere na ike ụwa nke ụwa (ọrụ mgbawa ugwu na arụrụ ala) ma ọ bụ ngwaahịa nke ndị na -ebubata ihe dị ka ifufe, mmiri na ihe ndị dị ndụ. Enwere oke nke ukwuu ihe enyemaka gburugburu ụwa Earth. Ndepụta na -esote ga -ekwupụta ụfọdụ n'ime ha, yana nkọwa dị nkenke nke njirimara ha na ụfọdụ ihe atụ.

1. Plateau: Ebe dị elu na oke nwere oke, nke mmiri na -ebute mmiri ma ọ bụ ikuku kpatara. Ọnụ elu ahụ adịghị elu ma dị ntakịrị.
   1. Ugwu Tibet
   2. Ugwu nke Andean
   3. Central Plateau nke Spain
2. Ala dị larịị: Ala dị larịị nke ihe na -adịchaghị elu. Kpụrụ site na nkume sedimentary, ebe nchịkọta nsị na -eme. Ogo ya erughị mita 200, na oge ụfọdụ ha nwere ihu igwe na -ekpo ọkụ.
   1. Great Plains, na United States
   2. Pampas larịị, na Argentina
   3. Oke Ọwara Oké Osimiri Mexico
3. Mmetụta ịda mbà n'obi: Mpaghara ala dị ala karịa mpaghara gbara ya gburugburu. Ịda mbà n'obi nwere ike bụrụ nke ikwu ma ọ bụrụ na ọ dị obere karịa na gburugburu ya, ebe ọ ga -abụ oke ma ọ bụrụ na ọ gbadara ala karịa oke osimiri.
   1. Ịda mbà n'obi Grenada
   2. Mmetụta enweghị atụ
   3. Nnukwu Bass nke San Julián
4. Nkume: E kpughere mkpọda nkume.
   1. Dan Brist, onye bi na Ireland
   2. Nwoke Ochie Nkume, na Scotland
   3. Nkume Risin og Kellingin na agwaetiti Faeroe
5. Moutains: Usoro ala nke sitere na nkwekọrịta n'etiti efere tectonic. Akara elu na akara ugwu, ihe omume mere ọtụtụ oge na oge Cenozoic. A na -ahụ ndị kacha tụọ ọnụ n'oge ntorobịa, ebe ndị kacha ochie dị obere.
   1. Ugwu Everest
   2. Ugwu lhotse
   3. Ugwu Makalu
6. Oke ugwu: Otu ugwu nke edobere n'ebe dị anya site na ibe ya, na -aga n'ihu.
   1. Ugwu Andes
   2. Ugwu Himalaya
   3. Ugwu Cantabrian
7. Ala mmiri.
   1. Ala mmiri dị na Florida
   2. Peninsula nke Valdés
   3. Oke osimiri Saịnaị
8. Ugwu: Ugwu kachasị ala.
   1. Ugwu Kenya
   2. Ugwu Teide, na Tenerife
   3. Ugwu Elgon
9. Ọwa mmiri: Otu ndagwurugwu nke mmiri na -asọpụta kpatara. Mgbidi ọwa mmiri bụ nnukwu ugwu.
   1. Ọdụ ụgbọ mmiri Colorado
   2. Osimiri Lobos
   3. Osimiri Sianok
10. Ndagwurugwu: Ebe dị larịị nke mmiri si n'ugwu gbazere na -agbapụ. Nzere na -apụta n'ụzọ enwere ike ịhụ ụdị 'U'.
    1. Ndagwurugwu Mayor Tierra
    2. Ndagwurugwu Acatlán
    3. Ndagwurugwu nke Salinas

N'akụkụ aka nke ọzọ, nwekwara n'oké osimiri ụdị enyemaka dị iche iche ka a na -akpụ. Peninsula ndị a kpọtụrụ aha dị ka nhazi ala, nwere mmekọrịta ha n'ụdị mmiri dị iche iche: njikọta nke agwaetiti ahụ na mpaghara ndị ọzọ ka a na -akpọ isthmus. Oké osimiri dị n'oké osimiri nwekwara ike ịpụta, n'ihi nbata nke oke osimiri n'ụsọ osimiri. Enwere ike ịnwe bays, dunes, fjords ma ọ bụ agwaetiti, yana agwaetiti na isi ala.