Ndinaya
Ndị nsogbu gburugburu ebe obibibụ ihe okike (ma ọ bụ nke mmadụ mere) nke na-emetụta oke nchekwa nke gburugburu ebe obibi, ma ọ bụ nke na-ebute ihe iyi egwu ndụ nke ihe dị ndụ.
Imirikiti nsogbu gburugburu ebe obibi na -esite n'ihe mmadụ na -emeghị atụmatụ ya, nke mmepe obodo ya zuru ụwa ọnụ na -achọwanye ihe ihe okike ụdị niile: mmiri, ume, ala, organic na mineral.
A naghị ahụkarị nsogbu gburugburu ebe obibi ruo mgbe ha nsonaazụ bụrụ nke pụtara ìhè, site ọdachi ndị na -emere onwe ha, ọdachi gburugburu ebe obibi, iyi egwu zuru ụwa ọnụ ma ọ bụ nnukwu ihe egwu maka ahụike mmadụ.
Ihe Nlereanya nke nsogbu gburugburu ebe obibi
Mbibi oyi akwa ozone. Ọdịiche a nke mbenata ihe mgbochi ozone na ikuku nke na -enyocha ma na -echigharị ụzarị ultraviolet nke anyanwụ bụ nke edepụtara nke ọma ruo ọtụtụ iri afọ, mgbe mmetọ ikuku sitere na mwepụta nke gas malitere. catalyze mbibi nke ozone n'ime oxygen, ihe na -adakarị ngwa ngwa. Agbanyeghị, ekwuputala mgbake akụkụ ya na nso nso a.
Oke ohia. Oké ọhịa na oke ọhịa kpuchiri akụkụ nke atọ nke ụwa, nke na -anọchite anya nnukwu nku nku ahịhịa na -emegharị kwa ụbọchị ikuku oxygen na ikuku. Osisi na -akwagide na enweghị ịkpa oke na -eyi egwu itule kemịkal a dị oke mkpa, dị mkpa maka ndụ, kamakwa ọ na -ebute mbibi ebe obibi anụmanụ na mfu nke ịmịkọrọ ala. A na -eme atụmatụ na nde hekta 129 furu efu n'ime afọ iri na ọkara gara aga.
Mgbanwe ihu igwe. Ụfọdụ echiche na -egosi na ọ bụ n'ihi mmetọ na -adịgide adịgide ruo ọtụtụ iri afọ, ndị ọzọ na ọ bụ akụkụ nke okirikiri ụwa. Mgbanwe ihu igwe dị ka ihe na -arụtụ aka na -anọchi ọnọdụ ihu igwe akọrọ maka ndị mmiri ozuzo na nke ọzọ, na mbugharị ọnọdụ okpomọkụ na nkesa mmiri, nke ihe niile na -enwe mmetụta dị ukwuu n'ahụ ndị mmadụ, nke a maara nke ọma ruo ọtụtụ narị afọ na mpaghara ihu igwe kwụsiri ike.
Mmetọ ikuku. Ọkwa mmetọ ikuku Ha amụbawo n'ime iri afọ ndị na -adịbeghị anya, ngwaahịa nke ụlọ ọrụ ike hydrocarbon na injin ọkụ, nke na -ewepụta ọtụtụ gas na -egbu egbu n'ime ikuku, si otú a na -emebi ikuku anyị na -eku ume.
Mmiri mmetọ. Ntọhapụ nke kemịkal ihe na nsị na -egbu egbu sitere na ụlọ ọrụ ruo ọdọ mmiri na osimiri, bụ ihe na -ebute mmiri ozuzo acid, mkpochapụ ihe ndị dị ndụ na mmụba nke mmiri, nke na -achọkwa usoro dị oke mkpa iji mee ka oriri ya dị mkpa maka mmezi mmiri. ndu ndu ụdị niile.
Mbelata ala. Ọdịbendị na -aga n'ihu na ụdị ọrụ ugbo siri ike nke, site na ụzọ teknụzụ dị iche iche, na -abawanye mmepụta na -enweghị mkpa maka ịgbanye ala, kụọ nsogbu n'ọdịnihu, ebe ọ bụ na ala na -ebelata ike ha. nri na ndụ osisi na -esiwanye ike na ọkara oge. Nke a bụ ihe gbasara monoculture soybean, dịka ọmụmaatụ.
Ọgbọ mkpofu redioaktivu. Osisi nuklia kwa ụbọchị na -ewepụta tọn ihe mkpofu redioaktivu dị ize ndụ nye ndụ mmadụ, osisi na anụmanụ, na -enyekwa ogologo oge ọrụ nke gafere ogologo oge nke ite ha na -ebute. Otu esi ekpofu unyi ndị a na obere mmetụta gburugburu ebe obibi bụ ihe ịma aka ihu.
Ọgbọ nke ihe mkpofu na-adịghị emebi emebi. Plastik, polymer, na ụdị ihe ndị ọzọ dị mgbagwoju anya nke ihe nrụpụta nwere ndụ ogologo oge ruo mgbe ha mechara nweta biodegrade. N'iburu n'uche na a na-emepụta tọn akpa plastik na ihe ndị ọzọ enwere ike ịtụfu kwa ụbọchị, ụwa ga-enwe ohere na-adịte aka maka ihe mkpofu ga-adịte aka.
Hụkwa: Ndị na -emetọ ala
Polar gbazee. Amabeghị ma ọ bụrụ na ọ bụ ngwaahịa okpomoku zuru ụwa ọnụ ma ọ bụ na ọ bụ njedebe nke oge ice, mana nke bụ eziokwu bụ na mkpanaka ndị ahụ agbaze, na -abawanye ọkwa mmiri nke oke osimiri ma na -enyocha oke ala gbara osimiri okirikiri, yana dị ka ndụ arctic na antarctic.
Mmụba nke ọzara. Ọtụtụ mpaghara ndị gbahapụrụ agbahapụ Ha na -eto nke nta nke nta n'ihi ụkọ mmiri ozuzo, igbukpọsị osisi na okpomoku zuru ụwa ọnụ. Nke a adabaghị na oke idei mmiri juru ebe ọzọ, mana nhọrọ abụọ adịghị mma maka ndụ.
Ndị mmadụ karịrị akarị. N'ime ụwa nke oke akụ, mmụba a na -apụghị ịkwụsị akwụsị nke ọnụ ọgụgụ mmadụ bụ nsogbu gburugburu ebe obibi. Na 1950 ngụkọta ọnụ ọgụgụ mmadụ eruteghị ijeri atọ, ka ọ na -erule afọ 2012, ọ karịala afọ 7. Ọnụ ọgụgụ ndị mmadụ amụbaala okpukpu atọ n'ime afọ iri isii gara aga, nke na -enyekwa ọdịnihu ịda ogbenye na asọmpi maka akụ.
Acidation nke oke osimiri. Ọ bụ ịrị elu na pH nke mmiri oke osimiri, dị ka ngwaahịa nke ihe ndị agbakwunyere ụlọ ọrụ mmadụ. Nke a nwere mmetụta yiri nke osteoporosis mmadụ na ụdị mmiri na uto nke ụdị algae na plankton na -agbasa karịa ndị ọzọ, na -emebi nguzozi trophic.
Nje bacteria na -eguzogide ọgwụ nje. O nwere ike ọ gaghị abụ nsogbu gburugburu ebe obibi ma ọlị, ebe ọ na -emetụta ahụike mmadụ, mana ọ bụ nsonaazụ evolushọn nke iji ogologo oge eme ihe. ọgwụ nje ruo ọtụtụ iri afọ, nke mere ka e kee nje na -eguzogide karịa nke ahụ nwere ike ọ bụghị naanị imebi mmadụ, kamakwa n'ọtụtụ anụmanụ ndị ka elu.
Ọgbọ nke irighiri oghere. Agbanyeghị na ọ nwere ike ọ gaghị adị ka ya, nsogbu a bidoro na njedebe nke narị afọ nke 20 wee kwe nkwa na ọ ga -enwe nsogbu n'ọgbọ ndị ga -abịa n'ọdịnihu, dịka eriri nke irighiri oghere nke malitelarị gburugburu ụwa anyị na -abawanye site na satellites na ihe ndị ọzọ nke ohere mbara igwe. na, ozugbo ejiri ya ma tụfuo ya, ka na -agagharị na mbara ụwa anyị.
Mbelata akụrụngwa na-enweghị ike imeghari. Ndị hydrocarbonsKarịsịa, ha bụ ihe ọkụkụ nke etolitela kemgbe ọtụtụ akụkọ akụkọ tectonic ma ejiri ya mee ihe nke ukwuu na akpachapụghị anya na n'oge na -adịghị anya, a ga -eji ha mee ihe. Kedu mmetụta gburugburu ebe obibi na -eweta, ka ga -ahụ; ma agbụrụ ahụ ịchọta ụzọ Ike ọzọ ọ naghị ekwukarị ihe ngwọta na -acha akwụkwọ ndụ.
Mkpụrụ osisi mkpụrụ ndụ ihe nketa. Injinịa mkpụrụ ndụ ihe nketa nke ọrụ ugbo nwere ike iyi ka ọ bụ ihe ngwọta dị mkpirikpi iji bulie mmepụta nri ka afọ ju ọnụ ọgụgụ mmadụ na-eto eto, mana n'ikpeazụ ọ na-ebute mmebi nke ihe ọkụkụ. mgbanwe mkpụrụ ndụ ihe nketa nke ụdị akwụkwọ nri akọ na -emetụtakwa asọmpi dị n'etiti ụdị, ebe ọ na -emetụta ụkpụrụ nhọrọ wuru nke ahụ na -eme ka ihe ọkụkụ dị ndụ dị na mpaghara ahụ daa ogbenye.
Mmetọ foto. Nke a na -eme na nnukwu obodo mepere emepe, ebe enwere ifufe ole na ole iji chụsasịa mmetọ ikuku, yana ọtụtụ ọnọdụ UV nke na -emegharị ahụ mmeghachi omume oxidant na -egbu egbu nke ukwuu maka ndụ organic. Nke a ka a na -akpọ smog photochemical.
Hụkwa: Isi mmetọ ikuku
Mkpọsa nke ebe obibi eke. Ọganihu nke mgbasa obodo mepere emepe, na mgbakwunye na ọrụ ndị na -egwupụta akụ na osisi, na -ebibi ọtụtụ ebe obibi ebumpụta ụwa, na -eduga n'ibelata ụdị ihe dị iche iche dị ndụ n'ụwa n'ụzọ dị oke egwu.
Mmetụta griin haus ma ọ bụ okpomoku zuru ụwa ọnụ. Ozizi a na -eche na mmụba nke okpomọkụ ụwa sitere na mbibi nke ozone oyi akwa (yana oke ọkụ nke ụzarị UV), yana ọkwa CO dị elu.2 na ndị ọzọ gas n'ime ikuku, nke na -egbochi mwepụta nke okpomọkụ gburugburu ebe obibi, si otú a na -eduga n'ọtụtụ ihe ngosi ndị akọwapụtaburu.
Mkpochapu ụdị anụmanụ. Ma ọ bụ site n'ịchụ nta na -enweghị isi, ahia anụmanụ ma ọ bụ nsonaazụ nke mmetọ na mbibi nke ebe obibi ha, a na -ekwu okwu ugbu a banyere oke mkpochapu nke isii nke ụdị, oge a bụ ngwaahịa mmadụ. Ndepụta ụdị anụmanụ ndị nọ n'ihe ize ndụ sara mbara nke ukwuu, dịka nyocha nke ndị ọkachamara n'ihe gbasara ihe ndị dị ndụ na mpaghara ahụ si kwuo, 70% nke ụdị anụmanụ dị n'ụwa nwere ike na -apụ n'anya n'etiti narị afọ ma ọ bụrụ na emeghị ihe nchebe.
Ozi ndị ọzọ?
- Ihe Nlereanya nke Ọdachi Teknụzụ
- Ihe Nlereanya nke Ọdachi
- Kedu ihe bụ Ọdachi Anthropic?
- Ihe Nlereanya nke Eke Eke
